Εξώδικο της Ένωσης Συνοριοφυλάκων Έβρου στο Solomon

Στις 9 Μαρτίου 2023, σε συνεργασία με την ισπανική εφημερίδα El País, το Solomon δημοσίευσε τα ευρήματα μιας πολύμηνης έρευνας, που αποτυπώνει το μέγεθος μιας πρακτικής στην οποία Έλληνες συνοριοφύλακες φέρονται να προβαίνουν εκτεταμένα τα τελευταία χρόνια: της αφαίρεσης χρημάτων και προσωπικών αντικειμένων από πρόσφυγες που επαναπροωθούν.

Για τη στοιχειοθέτηση της έρευνας, τα δύο Μέσα διεξάγαμε συνεντεύξεις με πλήθος πηγών. Ανάμεσά τους εργαζόμενοι υπηρεσιών του ελληνικού συστήματος ασύλου, ενεργά και συνταξιοδοτημένα μέλη των σωμάτων ασφαλείας, στελέχη της Frontex, δικηγόροι, ειδικοί, καθώς και κάτοικοι του Έβρου.

Συλλέξαμε μαρτυρίες θυμάτων επαναπροωθήσεων, ορισμένες εκ των οποίων έχουν υποβληθεί και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), και αναλύσαμε 374 δημοσιευμένες μαρτυρίες, όπως έχουν καταγραφεί από πληθώρα φορέων, που περιγράφουν την επαναπροώθηση πάνω από 20.000 αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα στην Τουρκία μέσω Έβρου το διάστημα 2017-2022.

Η δημοσίευση της έρευνας προκάλεσε άμεσα τις αντιδράσεις Ευρωβουλευτών, ανάμεσα στους οποίους και ο πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που απηύθυναν ερωτήσεις στην Κομισιόν. 

Αλλά αυτές δεν ήταν οι μοναδικές αντιδράσεις που ακολούθησαν. 

Με εξώδικη δήλωση που λάβαμε, η Ένωση Συνοριακών Φυλάκων Έβρου (ΕΣΥΦΝΕ) διαμαρτύρεται για τα ευρήματα της έρευνάς μας, τα οποία χαρακτηρίζει «συκοφαντικά και αναληθή», και μας καλεί «σε ανάκληση της δημοσίευσης και ανάρτηση επανορθωτικού δημοσιεύματος».

Το εξώδικο, που υπογράφει πληρεξούσια δικηγόρος στην Αλεξανδρούπολη στις 23 Μαΐου, φέρει ημερομηνία επίδοσης 29 Μαΐου. Λόγω απουσίας των μελών της ομάδας μας στο εξωτερικό για επαγγελματικές υποχρεώσεις, λάβαμε γνώση του εξωδίκου στις 15 Ιουνίου.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του εξώδικου:

Σε μια ενδιαφέρουσα τροπή των γεγονότων, διαπιστώσαμε πως η ημερομηνία επίδοσης συμπίπτει με μια αξιοσημείωτη είδηση: την ίδια ημέρα, συνελήφθησαν πέντε συνοριοφύλακες από το Τμήμα Συνοριακής Φύλαξης Ισαακίου Διδυμοτείχου, κατηγορούμενοι για εμπλοκή σε κύκλωμα διακίνησης αιτούντων άσυλο. 

Σύμφωνα με την ΕΛΑΣ, στην κατοχή των πέντε συνοριοφυλάκων βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 26.550 ευρώ, 59 κινητά τηλέφωνα, 12 power banks, 2.120 δολάρια Αμερικής, 850 λίρες Τουρκίας, 23 λίρες Αγγλίας, 77 Lei Ρουμανίας, πλήθος χαρτονομισμάτων από χώρες της Ασίας και τραπεζική κάρτα.

Δηλαδή, την ίδια ημέρα που οι συνοριοφύλακες του Έβρου ζητούσαν να ανακληθεί η έρευνα που περιέγραφε ότι Έλληνες συνοριοφύλακες αφαιρούν χρήματα και κινητά τηλέφωνα από πρόσφυγες που επαναπροωθούν, συνελήφθησαν πέντε συνάδελφοί τους, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν μεγάλα χρηματικά ποσά από διάφορες χώρες και 59 κινητά τηλέφωνα.

Το εξώδικο κάνει επίσης αναφορά σε «αυθαίρετη χρήση» φωτογραφίας μέλους της ΕΣΥΦΝΕ για την κεντρική εικονογράφηση της έρευνας, η οποία υποστηρίζεται πως «προσβάλλει δημόσια και βάναυσα με τον πιο αυθαίρετο και καταχρηστικό τρόπο την τιμή και την αξιοπρέπεια» του εν λόγω συνοριοφύλακα.

Η εν λόγω αναφορά προκαλεί ειλικρινή απορία, αφού:

• για το εικαστικό χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες που αντλήσαμε από το Διαδίκτυο (συγκεκριμένα από λογαριασμούς του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη), ενώ χρήση τους γίνεται σε πληθώρα άλλων δημοσιευμάτων,

• οι φωτογραφίες υπέστησαν επεξεργασία από το Solomon, σε βάθμο που τα χαρακτηριστικά δεν γίνονται διακριτά, με σκοπό η σύνθεση των διαφορετικών στοιχείων να αποτελεί μία «καλλιτεχνική» αποτύπωση και έκφραση ορισμένων εκφάνσεων του θέματος,

• και, κυρίως, μια απλή ανάγνωση της έρευνας αρκεί για να γίνει σαφές ότι δεν γίνεται καμία αναφορά σε συγκεκριμένα πρόσωπα.

Σε κάθε περίπτωση, καθώς σκοπός μας είναι η δημοσιογραφική ανάδειξη ενός ανησυχητικά εκτεταμένου φαινομένου, το οποίο καταγράφει πληθώρα άλλων Μέσων και φορέων (π.χ. Human Rights Watch), και όχι η εξατομικευμένη στοχοποίηση αγνώστων σε εμάς ατόμων, προχωρήσαμε σε αντικατάσταση της εν λόγω φιγούρας στην κεντρική εικονογράφηση.

Στο δια ταύτα: υπερασπιζόμαστε τη δουλειά μας και την πεποίθηση πως υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

Είμαστε στη διάθεση της ΕΣΥΦΝΕ για μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, θέτοντας υπόψη των μελών της και την πρόσφατα δημοσιευμένη ενδιάμεση έκθεση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ).

Η έκθεση της ΕΕΔΑ, επίσημου συμβουλευτικού οργάνου του ελληνικού κράτους, εκτιμά τον ελάχιστο αριθμό των ατόμων που επαναπροωθήθηκαν μεταξύ 2020-2022 σε 2.157 άτομα (δίχως να λαμβάνονται υπόψη περιπτώσεις που έχουν καταγράψει άλλοι φορείς, π.χ. Ύπατη Αρμοστεία). 

Και αναφέρει πως στο 88% των περιπτώσεων τα θύματα είχαν υποστεί βία, και στο 93% είχαν αφαιρεθεί τα υπάρχοντα και χρήματά τους.

Τα τελευταία χρόνια το Solomon έχει καλύψει με συνέπεια θέματα που αφορούν στο προσφυγικό, αναδεικνύοντας τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.