H Ευρώπη των τειχών και των μεγάλων συμφερόντων

Η Mora Salazar ήταν μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση που τοποθετούσε φράχτες σε κατοικίες και μικρές επιχειρήσεις.

Το 2006, η Ισπανία ανέθεσε στην Mora Salazar να τοποθετήσει συρματόπλεγμα στα εξωτερικά τείχη της Θέουτα και της Μελίγια, των δύο ισπανικών θυλάκων που βρίσκονται στη βόρεια Αφρική και συνορεύουν με το Μαρόκο.

Σήμερα, η οικογενειακή επιχείρηση έχει καταστεί πολυεθνική — με την ονομασία European Security Fencing, πλέον, έχει γραφεία σε Βρυξέλλες και Βερολίνο και δραστηριότητα σε περισσότερα από 30 σύνορα ανά τον κόσμο. 

«Όταν γίνονται κυβέρνηση οι σοσιαλιστές, αφαιρώ τους φράχτες. Όταν επιστρέφουν στην εξουσία οι συντηρητικοί, τους επανατοποθετώ. Τους έχω ήδη αφαιρέσει και επανατοποθετήσει τέσσερις φορές και κάθε φορά κερδίζω 3 εκατ. ευρώ», παραδέχτηκε ο ιδιοκτήτης της εταιρείας.

Στην Ελλάδα, έχει αναδειχθεί η συμμετοχή στη διαχείριση του προσφυγικού ομίλων όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στην οποία τα τελευταία χρόνια ανατέθηκε η κατασκευή, συντήρηση και φύλαξη νέων δομών στα νησιά του Αιγαίου έναντι εκατοντάδων εκατ. ευρώ, η αναβάθμιση της δομής στο Φυλάκιο Έβρου έναντι 18 εκατ. ευρώ, αλλά και η —από κοινού με την Intrakat— επέκταση του φράχτη στον Έβρο έναντι σχεδόν 100 εκατ. ευρώ. 

Καθώς και της SPACE HELLAS, αδερφής εταιρείας της δημοσκοπικής Singular Logic, που μεταξύ άλλων έχει αναλάβει τη δημιουργία του συστήματος επιτήρησης συνόρων στον Έβρο έναντι 35 εκατ. ευρώ.

Ο Τύπος έχει αποδώσει σχέσεις εγγύτητας ανάμεσα στην παρούσα κυβέρνηση και τις δύο εταιρείες. Αλλά δεν πρόκειται για ελληνική ιδιαιτερότητα.

Μια πολύμηνη έρευνα του Solomon, σε συνεργασία με την ισπανική οργάνωση porCausa και την ισπανική διαδικτυακή εφημερίδα El Confidencial, την πολωνική ερευνητική ομάδα Outriders και την ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από Σύριους δημοσιογράφους Baynana, αποτυπώνει πώς η Ευρώπη —που για δεκαετίες προωθούσε το μήνυμα της εσωτερικής ενότητας— δεν καθίσταται σήμερα απλώς Ευρώπη των τειχών, αλλά και πεδίο κέρδους για μεγάλα συμφέροντα. Αναζητήσαμε επίσης τις επιπτώσεις που οι πρακτικές ενίσχυσης των συνόρων έχουν στον άνθρωπο αλλά και στο περιβάλλον και στα διάφορα οικοσυστήματα.

Για τον σκοπό αυτό, αναλύσαμε δεκάδες επίσημα έγγραφα και πραγματοποιήσαμε επιτόπια έρευνα σε 7 χώρες: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Γαλλία, Πολωνία, Σλοβενία και Ισπανία, και πραγματοποιήσαμε συνεντεύξεις με αιτούντες άσυλο, τοπικές αρχές, μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων, αξιωματικούς της συνοριακής αστυνομίας, αλλά και περιβαλλοντολόγους και κυνηγούς.

Το 2014, ο χώρος Σένγκεν διέθετε 315 χλμ συνοριακών τειχών και φραχτών. Σήμερα, περιβάλλεται ή τέμνεται από 19 κατασκευές που καλύπτουν περισσότερα από 2.000 χλμ σε μήκος, και είναι εξοπλισμένες με μια σειρά συστημάτων ανίχνευσης, συμπεριλαμβανομένων καμερών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), αισθητήρων κίνησης και πύργων επιτήρησης.

Και μεγάλες εταιρείες, συχνά με δεσμούς με τις κυβερνήσεις με τις οποίες συμβάλλονται, και μέσα από διαδικασίες που δημιουργούν ερωτηματικά, θησαυρίζουν με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Μπίζνες με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις

Το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» περιγράφει την συστηματική μετακίνηση πολιτικών στελεχών στον ιδιωτικό τομέα, ιδίως σε τομείς που μέχρι πρότινος επέβλεπαν.

Περισσότερες από 120 τέτοιες «περιστρεφόμενες πόρτες» καταγράφονται στις εταιρείες που εμπλέκονται στη διαχείριση ή ανάπτυξη των φραχτών στη Θέουτα και τη Μελίγια. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται δύο πρώην πρόεδροι και δώδεκα πρώην υπουργοί της Ισπανία

Επικαλούμενη «λόγους εθνικής ασφάλειας», η Ισπανία δεν αποκαλύπτει τις συνολικές σχετικές δαπάνες. Η παρούσα έρευνα ανέλυσε 188 δημόσιες συμβάσεις γύρω από τους δύο φράχτες, συνολικής αξίας 133 εκατ. Ευρώ.

Υπάρχει μια καθοριστική στιγμή για την συστηματική όρθωση φραχτών στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Το 2015, εκπροσωπώντας μια χώρα που μέχρι τότε δεν είχε επιδείξει εχθρότητα προς τους ανθρώπους σε κίνηση, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν χαρακτήρισε την άφιξη των —κατά βάση Σύριων— προσφύγων «εισβολή» και «απειλή» για την Ευρώπη, και ανακοίνωσε την περίφραξη ολόκληρων των νότιων συνόρων της χώρας με τη Σερβία. 

Σύμφωνα με τον Όρμπαν, που έκτοτε ζητάει από την ΕΕ να επωμιστεί το κόστος, μεταξύ 2015-2021 μόνο η Ουγγαρία δαπάνησε σχεδόν 2 δις ευρώ για την κατασκευή, συντήρηση και επάνδρωση του φράχτη. Μεταξύ των εταιρειών που επωφελήθηκαν περισσότερο είναι η metALCOM Zrt. Κύριος μέτοχός της είναι ο Zoltán Bozó, επιχειρηματίας και μέλος του Fidesz, δηλαδή του κυβερνώντος Κόμματος του Όρμπαν.

Την εποχή εκείνη, η ΕΕ εξέφραζε την υποστήριξή της στα θύματα του συριακού εμφυλίου, και η ρητορική του Ούγγρου πρωθυπουργού φάνταζε παράταιρη. Αλλά η απόφαση του Όρμπαν δημιούργησε ένα ντόμινο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολούθησαν γρήγορα το παράδειγμά του.

Οκτώ χρόνια μετά δεν εμφανίζονται όλες οι κυβερνήσεις της ΕΕ να εμμένουν στη χρησιμότητα των φραχτών. Στα πλαίσια της παρούσας έρευνας, ο Σλοβένος υπουργός Εσωτερικών Boštjan Poklukar δήλωσε πως «η ανέγερση φραχτών δεν αποτελεί επαρκή λύση για την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης». 

Αμέσως μετά την έλευση στην εξουσία, τον Μάιο του 2022, η κυβέρνηση της Σλοβενίας ανακοίνωσε την αφαίρεση του φράχτη μήκους 194 χλμ που το 2015 τοποθετήθηκε στα σύνορα με την Κροατία, ως απόκριση τότε στην αντίστοιχη κίνηση της Ουγγαρίας.

Αλλά και αυτή η απόφαση προκάλεσε έντονη κριτική: για την αφαίρεση του φράχτη η Σλοβενία πλήρωσε 7 εκατ. ευρώ τη Minis, την ίδια εταιρεία που είχε αναλάβει την εγκατάσταση. Και η ανάθεση έγινε δίχως να προηγηθεί δημόσιος διαγωνισμός.

Όσο για την ίδια την εταιρεία; 

Η Minis «δεν είχε ούτε έναν υπάλληλο ένα χρόνο πριν από τον επιτυχή διαγωνισμό και είχε την έδρα της στην ίδια διεύθυνση με ένα τοπικό παράρτημα του τότε κυβερνώντος κόμματος», αναφέρει εκπρόσωπος της Διεθνούς Διαφάνειας στη Σλοβενία.

Drones αντί για δρόμους

Αμέσως μετά το ναυάγιο στην Πύλο, το πλέον πολύνεκρο στη Μεσόγειο κατά τα τελευταία χρόνια, η ανάλυση του Solomon αποτύπωσε την ευρωπαϊκή υποκρισία.

Την στιγμή που οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφραζαν τη θλίψη τους για την απώλεια πάνω από 600 ανθρώπων, η ανάλυση των κοινοτικών πόρων που διατίθενται στην Ελλάδα για διαχείριση των συνόρων της έως το 2027 δείχνει πως μόλις 600.000 εκ των 819 εκατ. ευρώ (το 0,07%) αφορά σε δαπάνες σχετικά με Έρευνα και Διάσωση.

Ο κύριος όγκος των χρημάτων αφορά την προμήθεια νέων σκαφών και οχημάτων, εναέριων μέσων και drones, ηλεκτρονικών μέσων και λειτουργικών συστημάτων επιτήρησης. Σε σχετική ερώτηση στον απόηχο του ναυαγίου, η Επίτροπος Γιόχανσον ανέφερε ότι η Κομισιόν «δεν μπορεί» να διαθέσει παραπάνω χρήματα σε επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης.

Τα τελευταία χρόνια το Καλαί, η μικρή πόλη στη γαλλική ακτή της Μάγχης, έχει καταστεί προορισμός για τους αιτούντες άσυλο που επιχειρούν να διασχίσουν το στενό και να φτάσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το Καλαί περιβάλλεται ήδη από φράχτες μήκους 65 χλμ, εξοπλισμένους με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων υπερσύγχρονων drones, νυχτερινών καμερών, και ανιχνευτών βημάτων και διοξειδίου του άνθρακα, που επιτρέπουν τον εντοπισμό των αιτούντων άσυλο από την αναπνοή τους.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αξιολογούν όσους θέλουν να αιτηθούν άσυλο στην ΕΕ ως ζήτημα ασφαλείας και προτεραιοποιούν τέτοιου είδους δαπάνες έναντι υποδομών που αφορούν τη ζωή των πολιτών τους.

Στα πλαίσια της κοινής έρευνας των Solomon, PorCausa, El Confidencial, Outriders και Baynana ταξιδέψαμε σε συνοριακές περιοχές επτά χωρών της Ευρώπης και συνομιλήσαμε με αιτούντες άσυλο, ειδικούς, και αξιωματούχους, αλλά και ντόπιους.

Στη Βουλγαρία, μια από τις φτωχότερες χώρες της ΕΕ, συναντήσαμε μια ηλικιωμένη γυναίκα στη Ματοτσίνα, ένα μικρό χωριό στα νοτιοανατολικά σύνορα με την Τουρκία. «Έχετε δει τον δρόμο εδώ;», μας είπε. «Περιμένουμε χρόνια για έναν καινούριο. Αλλά το τείχος χτίστηκε αμέσως».

Τα θύματα: ζώα και περιβάλλον

Δεν πρόκειται για ένα φράχτη. Αλλά για δεκάδες τοίχους με συρματόπλεγμα, μαγνητικές πύλες εισόδου, τουρνικέ και συστήματα 24ωρης επιτήρησης, η εικόνα από τα οποία καταλήγει σε μια αίθουσα χειρισμού πάνω από 400 χλμ μακριά, στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου στην Αθήνα.

Με συνολική χρηματοδότηση ύψους 276 εκατ. ευρώ από την ΕΕ για τα νησιά του Αιγαίου, οι νέες δομές ελεγχόμενης πρόσβασης έχουν ήδη κατασκευαστεί στη Σάμο, την Λέρο, και την Κω. Το επόμενο διάστημα αναμένεται η ολοκλήρωση των έργων στη Λέσβο, στη θέση Βάστρια, από την ΤΕΡΝΑ ΑΕ έναντι 55 εκατ. ευρώ.

Από την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που εξέτασε η παρούσα έρευνα, προκύπτει πως για τη δημιουργία της δομής δεσμεύονται σχεδόν 300.000 τμ. 

Ο Χρήστος Τσιβγούλης, πρόεδρος της κοινότητας Κώμης, που συνορεύει με την εγκατάσταση, υπογράμμισε τον υψηλό βαθμό επικινδυνότητας σε ενδεχόμενη πυρκαγιά για τους έως 5.000 αιτούντες άσυλο που θα διαμένουν σε αυτή, τους εργαζομένους, αλλά και ολόκληρη τη Λέσβο, δεδομένου η κατασκευή γίνεται στην καρδιά του μεγαλύτερου πευκοδάσους του Αιγαίου.

Μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Γιώργος Ντίνος, πρόεδρος της Ένωσης Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου είπε πως «είναι το χειρότερο σημείο που θα μπορούσε να γίνει η δομή».

Σημείωσε πως εάν ξεκινήσει από εκεί μια φωτιά «θα κάψει το μισό νησί». Αλλά ακόμη και εάν τυχόν φωτιά ξεκινήσει από άλλο σημείο, «πώς θα εκκενωθεί η δομή εκεί που βρίσκεται, στη μέση του πουθενά, χωρίς δρόμους;» θέτει το ερώτημα.

Το 2021, η πολωνική συνοριοφυλακή κατέγραψε σχεδόν 40.000 προσπάθειες παράτυπης διέλευσης των συνόρων της χώρας με την Λευκορωσία, την οποία —από κοινού με τη Ρωσία— κατηγόρησε πως εκδίδει μαζικά βίζες σε αιτούντες άσυλο, προκειμένου να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ με την άφιξή τους στο ενωσιακό έδαφος.

Αποφασίστηκε η κατασκευή ενός φράχτη στα σύνορα: οι πρώτες εργασίες ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2022, και στο τέλος Ιουνίου του ίδιου έτους ανακοινώθηκε η ολοκλήρωση των εργασιών έναντι 1,6 δις PLN (370 εκατ. ευρώ).

Ο φράχτης, για την κατασκευή του οποίου χρησιμοποιήθηκαν περισσότεροι από 50.000 τόνοι χάλυβα, έχει ύψος 5,5 μέτρα. Διαθέτει χαλύβδινους στύλους μήκους 5 μέτρων, οι οποίοι επιστέφονται από ένα συρμάτινο πηνίο μήκους μισού μέτρου.

Πέρα από 100 πύλες υπηρεσίες, ο φράχτης επρόκειτο να περιλαμβάνει και 22 πύλες για τα ζώα. Αυτές ωστόσο δεν λειτουργούν, γεγονός που έχει επηρεάσει τη μετανάστευση ειδών όπως ο λύγκας, που αποτελεί είδος υπό εξαφάνιση στην περιοχή.

«Τα φράγματα, τα τείχη και οι συνοριακοί φράκτες αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την άγρια ζωή. Εμποδίζουν τα ζώα να μετακινηθούν και να μεταναστεύσουν. Δεν υπάρχει ροή γονιδίων, οπότε προκαλούν απομόνωση», είπε στα πλαίσια της έρευνας ο καθηγητής Rafał Kowalczyk από το Ινστιτούτο Βιολογίας Θηλαστικών της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών. 

Η κατασκευή του συρμάτινου φράχτη στη νότια Σλοβενία είχε εξίσου απρόβλεπτες συνέπειες για την άγρια ζωή. Σε μια αίθουσα στολισμένη με κέρατα και χαυλιόδοντες, ο Mladen Koritnik, πρόεδρος της οργάνωσης κυνηγών της Banja Loka, εξήγησε ότι τα ελάφια αρχικώς κολλούσαν σε αυτόν.

Στη συνέχεια, το 2017, όταν η κυβέρνηση αντικατέστησε ορισμένα από τα συρματοπλέγματα με πάνελ, οι αλεπούδες άρχισαν να χρησιμοποιούν τα πάνελ για να αιχμαλωτίζουν ελάφια. 

«Ορισμένα ζώα πνίγηκαν επίσης στο ποτάμι», είπε. Τουλάχιστον 56 ζώα πέθαναν στον φράχτη μεταξύ Σλοβενίας και Κροατίας μεταξύ 2015 και 2023, σύμφωνα με τον Κυνηγετικό Σύλλογο της Σλοβενίας. 

«Αλλά ο μεγαλύτερος αντίκτυπος των φραχτών θα είναι μακροπρόθεσμα», δήλωσε ο δόκτωρ John D. C. Linnell, ανώτερος επιστήμονας στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας της Φύσης, ο οποίος προέβλεψε ότι «θα δούμε γενετικά προβλήματα». 

«Η δυτική Ευρώπη καθίσταται οικολογικά πολύ απομονωμένη από την ανατολική», εξήγησε ο Linnell.

Τα θύματα: οι άνθρωποι

Για το νοσοκομείο της Hajnówka στην Πολωνία, η κατασκευή του φράχτη στα σύνορα δεν μείωσε τον αριθμό όσων επιχειρούν να διασχίσουν τα σύνορα και χρειάζεται να νοσηλευθούν σε αυτό.

Το 2021, οι αιτούντες άσυλο εισάγονταν εξαντλημένοι, κουρασμένοι, υποσιτισμένοι και υποθερμικοί, και μπορούσαν να πάρουν εξιτήριο μετά από κάποιες ώρες ή το πολύ λίγες ημέρες. Με την κατασκευή του φράχτη, το προφίλ των ασθενών έχει αλλάξει. 

«Ο αριθμός των τραυματισμών έχει αυξηθεί σημαντικά και -το χειρότερο- οι τραυματισμοί είναι πολύ σοβαροί», είπε ο δόκτωρ Tomasz Musiuk, αναισθησιολόγος από το νοσοκομείο της Hajnówka.

Εξήγησε πως πρόκειται «για τραυματισμούς πολλαπλών σημείων, για ταυτόχρονα κατάγματα δύο άκρων, και κατάγματα ενός άκρου σε πολλά σημεία, ενώ σημειώνονται και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης. Συχνά απαιτούνται νοσηλείες για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν έχουμε χώρο για να φιλοξενήσουμε αυτούς τους ασθενείς».

Πίσω στη Μελίγια, η Maite Echarte, κάτοικος και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα που αφιερώνει τον χρόνο της στην υποστήριξη των παιδιών που μεταναστεύουν μόνα, λέει πως η ζωή πριν την κατασκευή του φράχτη ήταν εντελώς διαφορετική και για τους ντόπιους: «Τώρα η πόλη είναι σαν μια υπαίθρια φυλακή».

Η Echarte θυμάται ότι, στο παρελθόν, η Μελίγια ζούσε αρμονικά με τους γειτονικούς μαροκινούς πληθυσμούς. Οι νέοι από τις δύο πλευρές έπαιζαν μαζί ποδόσφαιρο, οι ενήλικες επισκέπτονταν συγγενείς και φίλους.

Το συρματόπλεγμα έβαλε τέλος σε όλα αυτά. Η 32χρονη πλέον Noora Saber έφτασε στη Μελίγια από το Μαρόκο όταν ήταν δέκα ετών, για να μεγαλώσει με τη θεία και τον θείο της που υπηρετεί στην Guardia Civil. 

«Μακάρι να άνοιγαν τον φράχτη», λέει. Εκφράζει την αγωνία της που τα δύο αγόρια της, που γεννήθηκαν εδώ, στην Ισπανία, δεν γνωρίζουν ακόμα τους παππούδες τους. Οι μικροί δεν έχουν ισπανικά έγγραφα. Και εάν πάνε στο Μαρόκο δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν στη Μελίγια, το σπίτι τους.

«Τίποτα δεν θα σταματήσει τους μετανάστες»

Κατά την κοινή έρευνα του Solomon με την ισπανική εφημερίδα El País για τις επαναπροωθήσεις και την καταλήστευση αιτούντων άσυλο στον Έβρο, νωρίτερα μέσα στο έτος, μας είχαν γίνει γνωστές οι περιπτώσεις συνοριοφυλάκων που παραιτήθηκαν από το σώμα προκειμένου να μη χρειάζεται να συμμετέχουν σε αυτές.

Στα ισπανικά σύνορα, μια από τις πιο ξεχασμένες φωνές ανήκει στους ένστολους της Guardia Civil που επανδρώνουν τον συνοριακό φράχτη. Υπό καθεστώς ανωνυμίας, στην παρούσα έρευνα μίλησε ένας ένστολος που συμμετείχε στα γεγονότα της 24ης Ιουνίου 2022, όταν —σύμφωνα με πηγές από την Guardia Civil, την ισπανική υπηρεσία πληροφοριών, και αρκετούς επιζώντες— οι μαροκινές αρχές ενθάρρυναν μια μαζική απόπειρα εισόδου περίπου 2.000 αιτούντων άσυλο, κυρίως από το Σουδάν, στο ισπανικό έδαφος.

Κατέληξε η πιο θανατηφόρα ημέρα σε χερσαία σύνορα της Ευρώπης: τουλάχιστον 37 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 77 παραμένουν αγνοούμενοι. Το στέλεχος της Guardia Civil εξήγησε πως «δεν μπορούν να μας κρατήσουν για πολύ στη Μελίγια».

«Η χειρότερη στιγμή είναι μετά [τη δράση στα σύνορα], όταν μένεις μόνος. Από τις κραυγές περνάς στη σιωπή. Βγάζεις τη στολή σου και βλέπεις το αίμα». Επεσήμανε το υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών μεταξύ των συναδέλφων του που υπηρετούν στον συνοριακό φράχτη. «Δεν κατατάχθηκα στην Guardia Civil γι’ αυτό», λέει.

Ο 23χρονος Houssain Mohamed από το Σουδάν έλαβε άσυλο στην Ισπανία, αφού κατάφερε να πηδήξει τον φράχτη και να βρεθεί στο ισπανικό έδαφος τον Μάρτιο του 2022. Δεν πιστεύει πως τα εξελιγμένα τείχη θα μπορέσουν να σταματήσουν την μετακίνηση των ανθρώπων.

«Η μετανάστευση υπήρχε πάντα σε αυτόν τον κόσμο. Τίποτα δεν θα σταματήσει τους μετανάστες εκτός από τον θάνατο», λέει. Τα στοιχεία φέρονται να τον επιβεβαιώνουν. 

Στο αποκορύφωμα της «μεταναστευτικής κρίσης» το 2015-2016, στην ΕΕ υπέβαλαν αίτημα ασύλου ελαφρά πάνω από 1,2 εκατ. άνθρωποι (1.221.690). Το 2022, στην ΕΕ υποβλήθηκαν σχεδόν ένα εκατ. αιτήσεις ασύλου (965.665), 52,1% περισσότερες από ό,τι το 2021. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό από το 2016.

Αυτό που σίγουρα άλλαξε είναι οι θάνατοι. Τουλάχιστον 1.090 άνθρωποι σε κίνηση θεωρούνται αγνοούμενοι στην Ευρώπη από το 2014, σύμφωνα μόνο με τα στοιχεία της πλατφόρμας Missing Migrants του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), που αναγνωρίζει πως τα στοιχεία δεν είναι εξαντλητικά.

Το ίδιο διάστημα, τουλάχιστον 28.248 ακόμη αγνοούνται στη Μεσόγειο.

Πρόκειται για τη δίοδο που τα τελευταία χρόνια προτιμάται ολοένα περισσότερο, από ανθρώπους σε κίνηση που θέλουν να αποφύγουν τα περιφραγμένα χερσαία σύνορα, καθιστώντας τη Μεσόγειο τη πιο θανατηφόρα θάλασσα της εποχής μας.

Για την έρευνα συνεργάστηκαν:

Για το Solomon: Σταύρος Μαλιχούδης, Ηλιάνα Παπαγγελή, Αποστόλης Φωτιάδης, Θοδωρής Νικολάου, Γιώργος Μουτάφης, Γαλάτεια Ιατράκη

Για την PorCausa: José Bautista, Isabella Carril

Για την El Confidencial: Lucas Proto, Emma Esser, María Mateo, Luis Rodríguez, Marta Ley, Ana Somavilla

Για τους Outriders: Jakub Górnicki, Lola García-Ajforín, Anna Gornicka, Zuzanna Olejniczak, Piotr Kliks, Arkadiusz Sołdo, Ivan Tvardov

Για το Baynana: Okba Mohammad, Mohammed Shubat