Ελλάδα: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αγνοεί την επιδείνωση του Κράτους Δικαίου

Η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου 2024, που δημοσιεύθηκε στις 24 Ιουλίου 2024, παραπλανά τους αναγνώστες σχετικά με την κατάσταση του Kράτους Δικαίου στην Ελλάδα, τη στιγμή που η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και της Κοινωνίας των Πολιτών αντιμετωπίζουν τρομερές απειλές και επιθέσεις, δηλώνουμε σήμερα το Solomon και άλλες 13 οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

Ο υπερβολικά θετικός απολογισμός της έκθεσης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ανησυχητική πραγματικότητα που βιώνουμε οι δημοσιογράφοι, οι ακτιβιστές και οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών επί τόπου, καθώς και με την αυξανόμενη διεθνή ανησυχία για την επιδείνωση του Κράτους Δικαίου στη χώρα, την οποία έχουμε επισημάνει το Solomon και άλλες 16 οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία του Τύπου σε επιστολή μας τον Φεβρουάριο του 2024 προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αγνοεί την έντονη ασυμφωνία μεταξύ των αυτοαναφερόμενων στοιχείων της ελληνικής κυβέρνησης και των ανησυχητικών αναφορών που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από Οργανώσεις της Kοινωνίας των Πολιτών και δημοσιογράφους.

Επικεντρώνεται δυσανάλογα στις θετικές εξελίξεις, χωρίς να τις σταθμίζει σε σχέση με τα ευρύτερα συστημικά ζητήματα και τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις. 

Αυτό εγείρει ανησυχίες σχετικά με την προθυμία της Επιτροπής να αντιμετωπίσει το βάθος της κρίσης σε ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να υποστηρίξει το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ελλάδα.

Αποσιωπώντας κρίσιμα ζητήματα στην Ελλάδα που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης και η κοινωνία των πολιτών, τα ευρήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κινδυνεύουν να ενθαρρύνουν την καταστολή της ελληνικής κυβέρνησης κατά των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών, ανέφεραν οι ομάδες.

Η Ελλάδα κατατάσσεται σταθερά στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF Greece), όπως προκύπτει και από τη σημερινή έκθεση του διεθνούς φορέα για το έτος 2024.

Ενώ η έκθεση της Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου αναγνωρίζει ζητήματα σχετικά με την ανεξαρτησία και τους πόρους της ρυθμιστικής αρχής των μέσων ενημέρωσης, την ανεξαρτησία των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, την πρόσβαση στην πληροφόρηση, τη συνέχιση των απειλών κατά της ασφάλειας των δημοσιογράφων και την πιθανή ψυχρή επίδραση των στρατηγικών αγωγών κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPPs) και της παρενόχλησης, μεταξύ άλλων από πολιτικούς, αποτυγχάνει να κατανοήσει τη σοβαρότητα της συνεχιζόμενης κρίσης, ανέφεραν οι ομάδες.

Η έκθεση υπογραμμίζει ορισμένες θετικές εξελίξεις και νομοθετικές αλλαγές, όπως η αποποινικοποίηση του αδικήματος της απλής δυσφήμισης, ωστόσο αντικατοπτρίζει ανεπαρκώς τις χρόνιες αδυναμίες στην εφαρμογή παλαιότερων μεταρρυθμίσεων και τα βαθιά ριζωμένα συστημικά ζητήματα που εξακολουθούν να διαβρώνουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

Οι δημοσιογράφοι εκφοβίζονται και παρενοχλούνται από την παρεμβατική κρατική επιτήρηση, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης εμπορικού κατασκοπευτικού λογισμικού, καταχρηστικών νομικών ενεργειών και συντονισμένων διαδικτυακών εκστρατειών δυσφήμισης, που συχνά υποκινούνται ή ενισχύονται από φιλοκυβερνητικούς παράγοντες. Αυτές οι τακτικές, όχι μόνο υπονομεύουν την ικανότητα των δημοσιογράφων να εργάζονται ελεύθερα, αλλά θέτουν επίσης σε κίνδυνο τη ζωή τους, την ασφάλειά τους και το απόρρητο των πηγών τους.

Αυτό επιδεινώνεται από την απόφαση του ανώτατου εισαγγελέα αυτής της εβδομάδας που απαλλάσσει όλες τις ελληνικές κρατικές υπηρεσίες ή οποιονδήποτε κρατικό αξιωματούχο από την ευθύνη για τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator εναντίον δεκάδων επιφανών προσώπων, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, παρά τις τεκμηριωμένες αποδείξεις για την εμπλοκή τους.

Η ατιμωρησία όσων απειλούν και παρενοχλούν δημοσιογράφους επιδεινώνει το εχθρικό περιβάλλον για τους δημοσιογράφους στην Ελλάδα, καθώς δεν εφαρμόζονται συγκεκριμένα σχέδια δράσης ή πρωτόκολλα έρευνας. Η αθώωση αυτή την εβδομάδα των υπόπτων για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021, αφήνοντας ανεξιχνίαστο το θάνατό του, διαιωνίζει περαιτέρω το κλίμα ατιμωρησίας για τα εγκλήματα κατά των δημοσιογράφων στην Ελλάδα. Η έλλειψη πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του ακατάλληλου κυβερνητικού ελέγχου των κρατικών μέσων ενημέρωσης, και η συμπαιγνία μεταξύ των ιδιοκτητών των μέσων ενημέρωσης και των πολιτικών συμφερόντων οδηγούν σε ένα διάχυτο κλίμα λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας, το οποίο στρεβλώνει περαιτέρω το τοπίο των μέσων ενημέρωσης και υπονομεύει τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία.

Οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως όσοι ασχολούνται με θέματα μετανάστευσης, αντιμετωπίζουν επίσης σημαντικά εμπόδια, ακόμη και ποινικές διώξεις, για το έργο τους στην Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της δεν αντιμετωπίζει επαρκώς τις επιζήμιες επιπτώσεις αυτών των τακτικών κατατρομοκράτησης στην ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι στην Ελλάδα.

Η επερχόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υιοθετήσει μια πιο ισχυρή στάση όσον αφορά την τήρηση της δέσμευσής της για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις δημοκρατικές αξίες στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας καταδίκης συγκεκριμένων περιπτώσεων περιορισμών της ελευθερίας του Τύπου, καταστολής της κοινωνίας των πολιτών ή παραβίασης του κράτους δικαίου.

Ο λαός της Ελλάδας αξίζει έναν ελεύθερο Τύπο, μια ζωντανή Κοινωνία των Πολιτών και μια κυβέρνηση που σέβεται το Kράτος Δικαίου, ανέφεραν οι ομάδες.

Υπογράφουσες οργανώσεις: 

Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ)

Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ)

Free Press Unlimited (FPU)

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)

Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ)

HIAS

Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Inside Story

Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT)

Υποστήριξη Προσφύγων Αιγαίου (RSA)

Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα

Solomon

Vouliwatch