Διέφυγε τον θάνατο, αλλά ονειρεύεται να επιστρέψει στην Γάζα

Ο 19χρονος Γιούσεφ ισορροπεί ανάμεσα σε δύο κόσμους: τις εικόνες που κουβαλάει από τη βία σε βάρος της πατρίδας του, της Παλαιστίνης, από το κράτος του Ισραήλ, και τις προκλήσεις που φέρνει το ξεκίνημα της νέας του ζωής στο Κάιρο.

Ο Γιούσεφ έκλεισε τα 18 στις 13 Φεβρουαρίου του 2024, στη Ράφα, όπου αναγκάστηκε να διαφύγει μαζί με την οικογένειά του, εγκαταλείποντας την πόλη της Γάζας. Μαζί του κουβαλούσε μόνο μία ευχή — την κατάπαυση του πυρός.

Εν μέσω διαρκών ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών, όπως και άλλα παιδιά, ο Γιούσεφ συνέχισε τα διαδικτυακά του μαθήματα, στα οποία αποκτούσε πρόσβαση με μια προβληματική σύνδεση στο διαδίκτυο. Ήταν αποφασισμένος να πετύχει καλούς βαθμούς, με την ελπίδα να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο στην Αίγυπτο. Στόχευε στην οδοντιατρική. Παρά τις αντιξοότητες, έγινε δεκτός για να σπουδάσει μηχανολογία.

Τώρα ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα, κοντά στο πανεπιστήμιό του, στο Κυβερνείο της Γκίζας. Οι αποστάσεις, και η κίνηση, δεν του επιτρέπουν να βλέπει συχνά την οικογένειά του, που μένει μέσα στο Κάιρο. Για πρώτη φορά, ο Γιούσεφ βρίσκεται μακριά τους σε καθημερινή βάση, και προσπαθεί να προσαρμοστεί σε ένα νέο σπίτι με το οποίο δεν νιώθει να συνδέεται.

«Γιούσεφ, τι πήρες μαζί σου φεύγοντας από τη Γάζα;»

«Πήρα μόνο μια κονσέρβα ρεβίθια — για να θυμάμαι ότι επιβίωσα τον πόλεμο με αυτό. Δεν θα το χρησιμοποιήσω ποτέ, αλλά θα το κρατήσω ως υπενθύμιση των δύσκολων καιρών».

Λίγες εβδομάδες μετά την άφιξή του στο Κάιρο, ο Γιούσεφ έχασε τον καλύτερό του φίλο, τον Αλί. Το έμαθε μέσα από τα social media. «Κλαίω για τον φίλο μου όταν είμαι μόνος», λέει. Μιλάει καθημερινά —όταν το επιτρέπει η σύνδεση— με τους φίλους που άφησε πίσω. Νιώθει βαθιά ενοχή που είναι ασφαλής στην Αίγυπτο, και λέει ότι θα προτιμούσε να επιστρέψει στη Γάζα, παρότι γνωρίζει τους κινδύνους.

Στη Γάζα, το σπίτι του Γιούσεφ βομβαρδίστηκε. Το σπίτι των παππούδων του βομβαρδίστηκε. Το σπίτι στη Ράφα, όπου είχε βρει καταφύγιο, βομβαρδίστηκε. Το αθλητικό κέντρο που πήγαινε, το αγαπημένο του παραθαλάσσιο στέκι, η αγαπημένη του καφετέρια — καταστράφηκαν όλα. Ονειρεύεται μια μέρα να επιστρέψει στη Γάζα και να ξαναχτίσει το σπίτι του.

Τώρα στο Κάιρο, ο Γιούσεφ βιώνει πολλά επίπεδα άγχους — ακαδημαϊκή πίεση, δυσκολίες με τα αιγυπτιακά αραβικά στο πανεπιστήμιο, ρατσισμός, οικονομική ανασφάλεια και ένα βαθύ αίσθημα εκτοπισμού. Η Αίγυπτος είναι το μόνο μέρος εκτός Γάζας, στο οποίο βρέθηκε ποτέ, κι εδώ έλαβε τις πιο οδυνηρές ειδήσεις της ζωής του.

Τον Νοέμβριο του 2024, το κινητό του κλάπηκε δύο φορές. Την πρώτη φορά, έχασε όλες τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τη δεύτερη, έχασε ένα κρίσιμο εργαλείο για τις σπουδές του — ο φορητός υπολογιστής του παραμένει στη Γάζα.

Συναισθηματικά συντετριμμένος, μιλάει συνεχώς για τη Γάζα. Σκρολάροντας στα social media, βλέπει βίντεο θανάτου και καταστροφής στην πατρίδα του. «Θέλω να επιστρέψω στη Γάζα, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει θάνατος».

Η φωτογράφος Όλγα Στεφάτου γνώρισε τον Γιούσεφ τον Αύγουστο του 2020, όταν εκείνος ήταν 14 ετών, κατά τη διάρκεια ενός διαδικτυακού εργαστηρίου φωτογραφίας για εφήβους της Γάζας. Κάποιες από τις εικόνες που δημιούργησε τότε ο Γιούσεφ αποτελεί μέρος αυτής της δημοσίευσης.

Οι δύο συναντήθηκαν πάλι τον Νοέμβριο του 2024, αφού ο Γιούσεφ κατάφερε να φτάσει ασφαλής στο Κάιρο. Οι φωτογραφίες, τα χειρόγραφα, και τα κολάζ αναδεικνύουν τη συναισθηματική ένταση και τα ίχνη του πολέμου που ο Γιούσεφ φέρει ακόμα μαζί του.

*Η Όλγα Στεφάτου είναι φωτογράφος, εκπαιδευτικός και σύμβουλος φωτογραφίας με έδρα την Αθήνα. Έργα της έχουν εκτεθεί διεθνώς, ενώ έχει συνεργαστεί με διεθνή μέσα ενημέρωσης και πολιτιστικούς οργανισμούς.